[Chứng khoán] &4. Chỉ Số EPS:Tính Toán Và Cách Dùng
EPS (Earnings per share) là một chỉ số quan trọng trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Bản chất thực sự của chỉ số EPS không phải nhà đầu tư nào cũng hiểu rõ, hiểu đúng và hiểu đủ.
Chỉ số EPS hỗ trợ rất nhiều cho nhà đầu tư trong việc quyết định mua bán cổ phiếu trên sàn chứng khoán.
Hiểu đúng, hiểu đủ và hiểu rõ sẽ giúp quý khách kiểm soát tiền vốn, tiền lãi cũng như đầu tư đúng
và đem lại nguồn lợi nhuận cao. Cùng chúng tôi tìm hiểu tất tần tật mọi thông tin về chỉ số tài chính quan trọng này nhé.
CHỈ SỐ EPS LÀ GÌ?
Khi muốn hiểu bản chất cũng như cách tính các chỉ số, các số trên sàn giao dịch chứng khoán thì trước hết quý khách hàng phải hiểu được khái niệm, cũng như cách phân chia của chỉ số đó.
Khái Niệm
Đối với khái niệm định nghĩa chỉ số EPS thì có rất nhiều khái niệm được đề ra. Nó có thể là một biến số quan trọng khi tính toán giá cổ phiếu hay là một chỉ số tài chính quan trọng khi đầu tư chứng khoán hoặc có thể là lãi cơ bản trên mỗi cổ phiếu.
Nhìn chung, nhà đầu tư có thể hiểu chỉ số này là phần lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phiếu thường của các cổ đông, sau khi đã trừ đi các khoản cổ tức ưu đãi. Chỉ số này đóng vai trò quan trọng trong việc cấu thành nên hệ số P/E.
Chúng ta có thể gọi là thu nhập trên mỗi cổ phiếu.
Phân Loại
Bản chất của chỉ số thu nhập trên mỗi cổ phiếu được phân chia thành 2 loại chỉ số nhỏ hơn là EPS cơ bản và EPS pha loãng. EPS cơ bản có thể được hiểu hoàn toàn theo định nghĩa chung về EPS.
EPS gồm EPS cơ bản và EPS pha loãng
Chỉ số EPS pha loãng hay còn được gọi là Dilluted EPS, là nhóm chỉ số bổ sung thêm nhằm tránh được rủi ro pha loãng lợi nhuận sau cùng trên mỗi cổ phiếu mà các công ty, doanh nghiệp phát hành trái phiếu chuyển đổi, quyền mua cổ phiếu….
Chỉ số này có độ chính xác cao hơn so với EPS cơ bản. Bởi chỉ số này phản ánh trước đầy đủ, khách quan các sự kiện có thể làm thay đổi số lượng cổ phiếu trong tương lai. Và quan trọng là EPS pha loãng được tính sẵn chỉ số trên Cafef.
Hay chúng ta có thể tìm trong phần thuyết minh của Báo Cáo Kết Qủa Hoạt Động Kinh Doanh.
Báo Cáo Tài Chính Công ty Cổ phần Cáp treo Núi Bà Tây Ninh ( TCT ) năm 2016.
Ý NGHĨA CỦA CHỈ SỐ EPS
Đối với các nhà đầu tư chứng khoán, chỉ số EPS có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được xem là mạng sống kinh doanh cho các doanh nghiệp.
Nó đóng vai trò quan trọng để tính toán giá cổ phiếu, cũng như là một bộ phận cấu thành nên hệ số P/E.
Chỉ số này là thước đo phản ánh mức độ kinh doanh của các công ty, doanh nghiệp.
EPS càng cao thì năng lực kinh doanh của công ty càng mạnh, có tiềm năng phát triển cao trong tương lai.
Cách thức chia tách cổ phiếu của các doanh nghiệp ảnh hưởng mạnh mẽ tới EPS. Chia tách theo tỷ lệ 2:1 thì EPS sẽ giảm đi còn một nửa, vì dụ như trước khi tách EPS là 10.000 VNĐ, sau khi tách theo tỷ lệ 2:1 thì EPS còn lại 5000 VNĐ.
CÔNG THỨC TÍNH EPS CƠ BẢN
EPS pha loãng đã được thiết lập tự tính toàn trên các sàn giao dịch. Do đó, bài viết này sẽ hướng dẫn quý khách cách tính EPS cơ bản.
Để tính được chỉ số EPS cơ bản của một công ty, doanh nghiệp thì cần phải có bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh.
Hai tài liệu này sẽ giúp tập hợp những số liệu cần thiết cho một công thức tính EPS kỳ vọng.
Những số liệu để thiết lập công thức tính bao gồm:
– Khối lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành
– Lợi nhuận sau thuế
– Chi trả cổ tức ưu đãi (nếu có)
Tập hợp những số liệu trên, bạn đã có thể áp vào công thức tính chỉ số EPS kỳ vọng nhất:
Điều quan trọng cần lưu ý ở đây khi tính toán khối lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành.
Khối lượng cổ phiếu được tính bình quêan gia quyền theo thời gian cổ phiếu lưu hành trong kỳ như sau :
Ở đây chúng ta có thể thấy Khối lượng cổ phiếu bình quân cuối kỳ là 1.257.500 cổ phiếu và nhỏ hơn so với Khối lượng cổ phiếu thực tế đang lưu hành là 1.530.000 cổ phiếu.
Chúng ta phải tính theo công thức này là vì lợi nhuận sau thuế là số luỹ kế của 4 quý gần nhất.
Vì vậy để phản ánh được chính xác nhất lợi nhuận sinh ra trên mỗi cổ phần thì những thay đổi tăng hay giảm khối lượng cổ phiếu chưa đủ 1 năm chúng ta bắt buộc phải điều chỉnh.
Trong thực tê có nhiều trường hợp đơn giản hoá việc tính toán, chúng ta có thể sử dụng khối lượng cổ phiếu đang lưu hành ở thời điểm cuối kỳ.
Và chúng ta nên chỉ áp dụng khi khối lượng cổ phiếu thay đổi trong kỳ là không đáng kể.
Với công thức EPS cơ bản trên, chúng ta có thể tính toán được chỉ số EPS một cách thuận tiện nhất. Để hiểu rõ hơn nữa, bạn có thể tham khảo ví dụ sau đây.
Ví dụ : EPS của Công ty MSN
Ví dụ 1: Cổ phiếu của Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (VNM) có những số liệu sau:
+ Lợi nhuận sau thuế: 10.295
+ Cổ tức ưu đãi: 785
+ Khối lượng cổ phiếu bình quân: 1,741
Dựa theo công thức ta có: EPS= (10.295 – 785) : 1.714 = 5463.4
Ví dụ 2: Cổ phiếu của Công ty Cổ phần Tập đoàn Thép Hòa Phát (HPG) có những số liệu thống kế như sau:
+ Lợi nhuận sau thuế: 8.015
+ Cổ tức ưu đãi: 0
+ Khối lượng cổ phiếu bình quân: 2.124
Áp vào công thức trên ta có: EPS= (8.015 – 0) : 2.124 = 3773.5
Chúng ta có thể thấy rằng việc tính toán chỉ số EPS là khá dễ dàng nhưng việc quan trọng là bạn phải biết được ý nghĩa cũng như là cách sử dụng EPS
ỨNG DỤNG CỦA CHỈ SỐ EPS
Không đơn thuần mà chỉ số EPS được nhắc đến và được các doanh nghiệp, công ty từ nhỏ đến lớn tìm hiểu và thực hiện tính toán, phân chia. Với những ai chơi sàn giao dịch chứng khoán thì cần phải biết và hiểu về chỉ số này, bởi nó được ứng dụng khá rộng rãi trong kinh doanh, cũng như định hướng, thước đo cho sự phát triển hiện tại và sau này. Hai ứng dụng rõ rệt nhất của EPS là xác định chỉ số PE trong đánh giá và đánh giá chất lượng tăng trưởng qua mỗi thời kỳ.
Xác Định Chỉ Số P/E Trong Hoạt Động Định Giá
Chỉ số EPS được xem là bộ khung xương chính để tạo nên chỉ số định giá P/E. Khi bạn phân chia giá một cổ phần của công ty cho EPS của nó thì kết quả của phép tính sẽ cho nhà đầu từ thấy giá trị của từng cổ phiếu ở mỗi thời kỳ.
Khi đã nắm được vị trí, giá trị cổ phiếu đó, nhà đầu tư sẽ thị trường giao dịch chứng khoán sẽ sẵn sàng chi trả cho cổ phiếu ấy ở mức định giá là bao nhiêu.
Ví dụ như cổ phiếu Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) đang giao dịch trên sàn chứng khoán với mức gía là 63,600 VNĐ, có EPS luỹ kế là 5,220 VNĐ/cổ phiếu.
Thì ta có tỉ lệ P/E đối chiếu với cổ phiếu PNJ là 63,600/5,220=12,18. Thì với chỉ số P/E này thì nhà đầu tư muốn có 1 đồng phải chi trả cho nó 12,18 đồng.
Có nghĩa là 1 đồng lợi nhuận từ cổ phiếu bạn đang phải trả cho họ 12,18 đồng.
Vì vậy, với cách xác định chỉ số P/E qua các thời kỳ bằng hoạt động đánh giá này, các doanh nghiệp, công ty có thể so sánh với các doanh nghiệp, công ty khác cùng lĩnh vực để đánh giá khách quan nhất về giá trị cổ phiếu có đang đắt hay rẻ.
Vậy P/E bao nhiêu là hợp lí so với cổ phiếu.
Bạn có thể xem thêm bài viết P/E chi tiết tại đây: https://giactri.blogspot.com/2021/08/chung-khoan-chi-so-pe-tinh-toan-va-cach.html
Đánh Giá Chất Lượng Tăng Trưởng Qua Các Thời Kỳ.
Ứng dụng thứ hai của chỉ số EPS là đánh giá chất lượng tăng trưởng của doanh nghiệp, công ty qua các thời kỳ.
Muốn xác định chính xác tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp mình là bao nhiêu, trước tiên quý khách hàng cần xác định tỷ lệ tăng trưởng thu nhập trên mỗi cổ phiếu.
Khi đã xác định được tỷ lệ tăng trưởng thu nhập dựa trên cổ phiếu, các nhà đầu tư sẽ sử dụng kết quả trên để đánh giá thị giá giá của doanh nghiệp.
Nếu kết quả cho ra tỷ lệ cao thì phản ánh doanh nghiệp đó được đánh giá cao, tiềm năng phát triển tốt trong tương lai.
Còn ngược lại, tỷ lệ thấp thì doanh nghiệp được đánh giá thấp, tiềm năng cho lĩnh vực này hạn hẹp, không lựa chọn đầu tư cao.
Trên đây bạn có thể thấy biểu đồ so sánh giữa tăng trưởng EPS của PNJ qua các thời kỳ trong giai đoạn 2016-1019.
Bạn có thể thấy được tốc độ tăng trưởng EPS của PNJ trong giai đoạn 2017-2018 là rất cao.
Trong giai đoạn này cổ phiếu PNJ có sự tăng trưởng rất mạnh mẽ do được các nhà đầu tư đánh giá cao. Tuy nhiên sang năm 2019 đã có dấu hiệu chững lại và suy giảm.
Bên cạnh đó giá cổ phiếu trên thị trường cũng phản ánh rất rõ điều này.
Với những quan sát EPS đơn gỉản bạn có thể dễ dàng đánh gía xu hướng tăng trưởng của doanh nghiệp ở hiện tại và cũng như trong tương lai tới.
Dựa vào tỷ lệ tăng trưởng EPS, nhà đầu tư hoặc chủ doanh nghiệp sẽ đánh giá được các mức độ tăng trưởng nằm ở mức độ nào: bền vững, không ổn định, phi mã hay tuột dốc không cứu vãn được.
Với những doanh nghiệp có mức cổ phiếu ổn định luôn là sự lựa chọn hàng đầu cho các nhà đầu tư.
EPS BAO NHIÊU LÀ TỐT?
EPS tốt nhất >15%
Cổ phiếu là giá trị biến đổi từng giây, từng phút, từng ngày và cần phải tính toán, phân tích liên tục, yêu cầu độ chính xác cao.
Vậy có một mức chỉ số EPS an toàn, tốt nhất cho các doanh nghiệp, công ty hay không?
Thì câu trả lời là có, giá trị này chỉ ở mức tương đối, lý tưởng.
Giá trị tốt nhất của EPS theo ROE LÀ >15%, giá trị này phải bền vững liên tục ít nhất 3 năm và phải có xu hướng gia tăng ở thời kỳ sau đó.
Tức là một mệnh giá cổ phiếu ví dụ có giá trị là 10.000 VNĐ thì tất cả các doanh nghiệp niêm yết trên 3 sàn N-INDEX, HNX, UPCOM đều phải có mệnh giá duy nhất là 10.000 VNĐ.
Vì vậy, một doanh nghiệp được đánh giá là làm ăn tốt, hiệu quả thì phải có chỉ số EPS > 1.500 VNĐ, duy trì chỉ số này trong nhiều năm và cần phải có xu hướng tăng qua mỗi thời kỳ sau thời gian dài đứng yên.
Chỉ số tối thiểu EPS các doanh nghiệp cần phải có để có mặt trên sàn là EPS > 1.000 VNĐ.
CÁCH ĐIỀU CHỈNH EPS KHI CÓ DẤU HIỆU BỊ “NHÀO NHẶN”
Chỉ số EPS có tính chất phổ biến do đó rất nhiều doanh nghiệp lợi dụng tính chất này để thổi phồng lợi nhuận và tác động mạnh đến các chỉ số định giá chính xác.
Hai trường hợp EPS bị bóp méo quý khách có thể dễ dàng nhận thấy và điều chỉnh định giá kịp thời gồm:
EPS Không Bao Gồm Các Khoản Mục Bất Thường.
Các khoản mục bất thường không tính trong EPS. Với trường hợp này thì các nhà đầu tư nên cẩn thận, cân nhắc xem có nên đầu tư hay là rút lui. Nếu đầu tư thì công thức tính EPS được điều chỉnh như sau:
EPS = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức ưu đãi ± Khoản mục bất thường)/ Khối lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành.
EPS Chỉ Bao Gồm Các Hoạt Động Kinh Doanh Chính Cốt Lõi Của Doanh Nghiệp
EPS chỉ bao gồm thu lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt lõi còn tiếp diễn. Việc tính toán EPS sẽ được điều chỉnh theo công thức:
EPS = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức yêu đãi ± Khoản mục bất thường ± Hoạt động kinh doanh không còn tiếp diễn)/ Khối lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành.
NHƯỢC ĐIỂM CỦA EPS LÀ GÌ ?
Bên cạnh những ưu điểm vượt bậc trên sàn giao dịch thương mại điện tử thì chỉ số EPS cũng tồn tại những nhược điểm có thể khắc phục hoặc khó khắc phục như :
EPS có thể âm và P/E không có giá trị kinh tế khi mẫu số âm. Vì vậy, nhà đầu tư cần trang bị thêm cho mình một công cụ định giá khác đi kèm.
Lợi nhuận có sự biến động dễ dàng. Nguyên nhân có thể xuất phát từ những đột biến, chủ doanh nghiệp cố ý, bán tài sản hay thuộc top ngành có chu kỳ cao thì EPS sẽ bị bóp méo.
Doanh nghiệp thường xuyên phát hành thêm các cổ phiếu mới, trái phiếu chuyển đổi khiến EPS giảm, nhà đầu tư gặp rủi ro cao.
Doanh nghiệp sử dụng số liệu ảo, xào nấu lại số liệu, dẫn tới thông tin về lợi nhuận sai khiến cho nhà đầu tư thua lỗ.
Hiểu EPS chưa đủ, cần hiểu hơn về định giá cổ phiếu mới giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư có chiến thuật trên sàn giao dịch chứng khoán.
Như vậy, bài viết trên đây đã cung cấp đến cho quý khách hàng tất cả những thông tin liên quan về chỉ số EPS trên sàn giao dịch chứng khoán.
Hiểu được EPS không phải bạn đã nắm trong tay kết quả của chứng khoán mà cần phải trau dồi thêm thật nhiều kiến thức về cổ phiếu, chứng khoán để giá trị cổ phiếu doanh nghiệp bạn được nâng cao.
Hãy là nhà đầu tư, nhà kinh doanh thông minh. Chúc các bạn may mắn.
Lưu ý: Bài viết trên đây mang tính chất tham khảo. Chúng tôi miễn trừ mọi trách nhiệm với những chia sẻ này.
Nhận xét
Đăng nhận xét